Waarom referenties achterhaald zijn - en waar werkgevers liever naar kijken

Iemand vinden die een goed woordje voor je wil doen tegenover een potentiële nieuwe werkgever, veel werkzoekenden vinden dat best eng. Je hoeft je in ieder geval geen zorgen te maken dat je er slecht vanaf komt, verzekert sollicitatie-expert Jesse Geul. ,,Een referent mag zich naar je potentiële nieuwe werkgever nooit negatief over je uiten. Als hij of zij niets positiefs kan verzinnen over jou als werknemer, dan moet hij je verzoek afwijzen.’’

Geen goede band met je (voormalige) leidinggevende? Ook dat is geen probleem. Wordt in een vacature gevraagd om referenties, dan hoef je ook niet per se een leidinggevende te noemen, zegt loopbaandeskundige Aaltje Vincent. ,,Je mag ook klanten, opdrachtgevers of collega’s op de lijst zetten.’’ Vincent adviseert wel om hen alvast op de hoogte te brengen van je plannen. ,,Bel je referenties van tevoren even op zodat ze weten dat ze een telefoontje kunnen verwachten. Het is ook slim om even het een en ander door te spreken, dan hou je de controle.’’

Objectief is een referentie niet, dat weten werkgevers. Toch hechten ze waarde aan referenties als manier om meer inzicht krijgen in de persoon achter de sollicitant, zegt Geul: ,,Bij referenties werkt het eigenlijk hetzelfde als bij de online reviews bij een hotel. Twee aanbevelingen zeggen niet zoveel, maar twintig wel. Als twintig mensen allemaal vertellen over je goede werkhouding en je kwaliteiten als collega, dan moet er wel een kern van waarheid in zitten.’’

Dit betekent niet dat je bij voorbaat twintig namen of telefoonnummers op je cv moet zetten, zegt Geul. ,,Als je toekomstige werkgever referenties wil hebben, dan zal hij hier zelf om vragen.’’ Het heeft ook weinig nut om referenties al op te geven voor je op gesprek bent geweest. ,,Zonder je uitdrukkelijke toestemming mogen deze mensen niet benaderd worden. Referenten worden doorgaans pas in een laat stadium van het proces gebeld. Als een potentiële werkgever de telefoon pakt, dan heb je vrij zeker de baan.’’

Het moeten opgeven van referenties was lange tijd vaste prik voor sollicitanten, maar Geul ziet dat werkgevers er tegenwoordig minder vaak om vragen. ,,Het verschilt echt per sector.’’ Vincent gelooft niet dat referenties nog veel nut hebben in de moderne arbeidsmarkt. ,,Het zegt iets over hoe je functioneerde in een specifieke situatie, maar het zegt niets over je nieuwe werk. Dat kan compleet anders zijn.’’

Waar referenties aan terrein verliezen, krijgt LinkedIn meer aandacht van werkgevers, zien Geul en Vincent allebei. Een profiel bevat alle werkervaring van een kandidaat en kan aanbevelingen van mensen uit het netwerk bevatten. Vooral aan dat laatste wordt door werkgevers steeds meer waarde gehecht. Vincent raadt aan de personen die je op zou geven als referentie ook te vragen een aanbeveling te schrijven op je LinkedIn-profiel. ,,Die aanbeveling is voor iedereen zichtbaar en dus ook voor bedrijven die niet met referenties werken. En je weet precies wat er over je gezegd wordt. Bij een telefoongesprek blijft dat altijd maar gissen.’’

Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens Wet is het online screenen van de sociale media van sollicitanten alleen toegestaan als het noodzakelijk en relevant is voor de nieuwe baan. Vincent: ,,Het moet in de vacaturetekst worden aangekondigd, zodat de sollicitant weet waar hij aan toe is.’’

Maar als de werkgever de noodzaak kan onderbouwen, kun je ervan uitgaan dat je online bijdragen onderzocht zullen worden. Geul: ,,Reken maar dat elke werkgever zijn sollicitanten opzoekt via Google. Let dus heel erg op wat er van jou zichtbaar is in de zoekresultaten. Het kan zomaar je toekomstige werkgever afschrikken.’’

Dit artikel is eerder gepubliceerd en aangepast aan de actualiteit.

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: